با ادعای اسرائیل مبنی بر موشک‌پرانی به دو منطقه «بئر السبع» و «اشکول» از سوی فلسطینی‌های غزه، آتش‌بس شکننده میان دو دو طرف نادیده گرفته شد. این وضعیت می‌تواند جنگ غزه را برای یک مدت طولانی دیگر شعله‌ور کند؛ با این وجود مصر و چند کشور غربی همچنان در تلاش راضی کردن طرفین به ادامه آتش‌بس هستند. روایت فلسطینی‌ها درباره نقض آتش‌بس، کاملا با آنچه اسرائیل می‌گوید، متفاوت است. موسی ابومرزوق معاون رئیس دفتر سیاسی حماس و عضو ارشد گروه مذاکره‌کننده فلسطینی‌ها در قاهره، در صفحه فیس خود نوشته است که دلیل اصلی ادعای اسرائیل درباره نقض آتش‌بس، داشتن اهداف عملیاتی برای ترور «محمد ضیف» فرمانده کل گردان‌های عزالدین قسام است. ابومرزوق، اسرائیل را متهم کرده است که برای حمله هوائی به منزل محمد ضیف در نوار غزه، نیاز داشت که آتش‌بس را زیر پا بگذارد. اسرائیل این حمله را هدفمند انجام داد، اما محمد ضیف در منزلش نبود و همسر و دختر دو ساله او کشته شدند. موشک‌پرانی فلسطینی‌ها پیام مهمی برای اسرائیل در بر دارد و آن اینکه علی‌رغم تمام حملات اسرائیل به غزه، توان موشکی حماس همچنان به قوت خود باقی است. اگر این روایت درست باشد، می‌توان آن را به این شکل تفسیر کرد که بعد از اجرای عملیات ترور محمد ضیف، ممکن است اسرائیل تمایل خود را برای ادامه آتش‌بس نشان دهد و شرایط فعلی به یک جنگ خونین دیگر تبدیل نشود. اما واکنش نظامی فلسطینی‌ها و حجم آن در این باره حائز اهمیت است. مطالبات پیچیده و ناممکن طی ده روز گذشته، مذاکرات میان اسرائیل و فلسطینی‌ها در قاهره تمام موضوعات مربوط به غزه را در بر گرفته بود اما طبق گفته احمد عزام رئیس هیأت مذاکره‌کننده فلسطینی، در هیچ یک از موضوعات مطرح شده توافقی حاصل نشد. مهم‌ترین این موضوعات شامل بازگشائی گذرگاه‌های مرزی اسرائیل، بازگشائی کامل گذرگاه رفح در مرز با مصر، نظارت بین‌المللی بر گذرگاه‌ها، توافق بر سر نقش دولت خودگردان فلسطینی به رهبری محمود عباس، گسترش منطقه صید دریائی برای ساکنان غزه و کاستن از مناطق «جدائی» بین اسرائیل و فلسطینی‌ها می‌شود. ارائه لیست بلند بالای خواسته‌ها از سوی دو طرف، پیچیدگی مذاکرات قاهره را نشان می‌دهد و حاکی از یک مسیر طولانی و چه بسا غیر ممکن برای رسیدن به توافق دو طرفه است. حماس در این مذاکرات، دو موضوع بازگشائی بندر غزه و فرودگاه آن را مطرح کرد که با رد سرسختانه اسرائیل مواجه شد. همچنین فلسطینی‌ها درباره بازگشائی گذرگاه‌ها خواستار تضمین عبور و مرور آزاد کالا و افراد در این معابر شدند که اسرائیل زیر بار آن نرفت. خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی حماس نیز خواستار بازسازی خرابی‌های غزه به خرج دولت اسرائیل شد؛ موضوعی که دولت اسرائیل آن را تبلیغات سیاسی برای کسب رضای آسیب‌دیدگان در نوار غزه از سوی حماس تلقی کرد. از آن سو، اسرائیل خواهان خلع سلاح حماس و دیگر گروه‌های فلسطینی و نابودی تمام تونل‌ها شده است. ارائه لیست بلند بالای خواسته‌ها از سوی دو طرف، پیچیدگی مذاکرات را نشان می‌دهد و حاکی از یک مسیر طولانی و چه بسا غیر ممکن برای رسیدن به توافق دو طرفه است. از این رو احتمال شکست آتش‌بس میان دو طرف همیشه بالاتر از کسب نتیجه است و بازگشت به جنگ و خرابی هر لحظه ممکن است اتفاق بیافتد. با آگاهی از وضعیت شکنده آتش‌بس، مصر پیشنهاد کرد که آرامش کنونی در جبهه‌ها به مدت یک ماه ادامه یابد و بعد از آن مذاکرات بر سر موضوعات اصلی از سر گرفته شود. این پیشنهاد هیچ امتیازی به حماس نمی‌دهد که مدعی است در جنگ اخیر موازنه قدرت را تغییر داده و اسرائیل باید شرایط آن را بپذیرد. مقابله مصر با اخوان‌المسلمین در آن کشور، هر گونه اعطای امتیاز به حماس را غیر ممکن کرده که شاخه فلسطینی اخوان‌المسلمین به حساب می آید. از این رو جناح تندروی حماس به رهبری «محمود زهار» هیچ علاقه‌ای به شنیدن پیشنهاد مصر ندارد و معتقد است مذاکرات قاهره به موضوع سرکوب اخوان‌المسلمین در مصر مرتبط شده و نباید انتظار نتایج مثبتی برای حماس را از آن داشت. توان موشکی حماس آن طور که «جنبش مقاومت اسلامی» مدعی است، در پاسخ به حمله اسرائیل به خانه فرمانده نظامی حماس، پنجاه موشک به مناطق مختلف اسرائیل پرتاب شد.در این حملات اهدافی در شهرهای بیت‌المقدس (اورشلیم)، تل‌آویو ، اشدود، مجدل ، سدروت، بئرالسبع و فرودگاه بن گوریون مورد اصابت موشک‌های حماس قرار گرفت. موشک‌پرانی فلسطینی‌ها پیام مهمی برای اسرائیل در بر دارد و آن اینکه علی‌رغم تمام حملات اسرائیل به غزه، توان موشکی حماس همچنان به قوت خود باقی است. علاوه بر این، شلیک راکت با حجم گسترده، تهدید مشخصی برای اسرائیل دارد و می‌تواند تبدیل به اهرمی جدی در مذاکرات قاهره شود. حماس معتقد به نظریه «تغییر موازنه قدرت» در جنگ اخیر به نفع خود است و بدون اینکه امتیازی بگیرد، اهرم موشک‌پرانی را کنار نخواهد گذاشت. از آن سو به نظر می‌رسد اسرائیل توان نابودی قدرت موشکی فلسطینی‌ها را در یک دوره کوتاه مدت ندارد و ادامه حمله به غزه و گسترش خرابی‌ها و کشتار مردم عادی، محکومیت جهانی را برای دولت ناتانیاهو به همراه خواهد داشت. از نظر حماس این مسائل موجب می‌شود که در نهایت اسرائیل با خواسته‌های آنها موافقت کند. حماس معتقد به نظریه «تغییر موازنه قدرت» در جنگ اخیر به نفع خود است و بدون اینکه امتیازی بگیرد، اهرم موشک‌پرانی را کنار نخواهد گذاشت. اما چنین امیدی از سوی حماس با دو مشکل عمده رو در رو شده است: نخست این که راست‌گراترین نیروهای سیاسی اسرائیل اکنون دولت فعلی آن کشور را تشکیل می‌دهند و بعید است این گروه‌های تندرو در برابر خواسته‌های فلسطینی‌ها نرمش نشان دهند و دوم درگیری دولت مصر با اخوان‌المسلمین در آن کشور، هر گونه اعطای امتیاز به حماس را غیر ممکن کرده که شاخه فلسطینی اخوان‌المسلمین به حساب می آید. این خواست در صورتی می‌تواند محقق شود که به جای حماس، دولت خودگردان محمود عباس در غزه حاکم شود اما حاکم شدن محمود عباس در غزه نه فقط مخالفت تندروهای حماس و دیگر گروه‌ها را بر خواهد انگیخت، بلکه «اخوان‌المسلمین مادر» در دیگر کشورهای عربی نیز با آن مخالفت خواهند کرد زیرا در جدال خود با رژیم‌های عربی، یک امتیاز مهم به آن سوی قضیه داده می‌شود. در چنین شرایطی اوضاع غزه با مسائل پیچیده منطقه گره خورده است و یافتن راه‌حلی برای آن و خروج از وضعیت جنگ و خرابی بیش از بیش مشکل شده است.
21/08/2014
