محمد هادیفر

نوعی جریان نو خواهی درون گرا و درون خیز در جامعه کردستان ایران شکل گرفته که اپوزسیون ازاعتراف بدان اکراه دارد. به تعبیر دیگر مطالبات عمومی جامعه کردستان با مطالبات و اهداف اپوزسیون دو مقوله مجزا از هم می باشد. قرینه این نظریه حضور ملموس رسانه های اپوزسیون در جامعه کردی میباشد که اپوزسیون با استفاده از تمام این ظرفیت و توان رسانه ای که دراختیار داشت نتوانست مردم را نسبت به تحریم قانع کند.
سرنوشت مجلس نهم جمهوری اسلامی ایران در 12 اسفند 1390با اراده مردم و بدست مردم رقم خورد. مردم کردستان همراه ملت ایران و پررنگ تر از گذشته در این هم آورد سیاسی و اجتماعی حضوری بی بدیل داشتند. نزولات سفید آسمانی در این حضور حماسی مزید سفیدی قلوب بی آلایش کردستانی ها بود. طلوع سفید پوش جمعه 12 اسفند غروبی دل انگیز را به همراه داشت این همایش بی نظیر دارای پیام های عمیقی بود که صاحب نظران باید آن را بدقت زیر نظر قرار دهند.این انتخاب انتخاب یک نوع گفتمان جدیدی درسپهر سیاسی کردستان بود. پیام مردم دراین انتخاب، پیام محبت و عاطفه و عشق و علاقه و شور و همبستگی بود؛ بطوری که در این اراده جمعی چیزی کم نگذاشتند.
پدیدار شناسی این رویداد اجتماعی فارغ از نگاه آماری به آن دارای ابعاد گوناگونی است که مشغولیت ذهنی کنشگران و کارشناسان منطقه ای را به دنبال داشته است . نوشته حاضر قرائتی دیگر از انواع برداشت های متفاوت از این رویداد سیاسی – اجتماعی می باشد. قبل از برگزاری انتخابات تحلیل های فراوانی از نحوه مشارکت و ترکیب کاندیداهای حاضر در عرصه رقابت وجود داشت. پس از انتخابات هم کسی کثرت حضور را انکار نکرد اما قرائت های متفاوت و تحلیل های گوناگونی از جانب اقشار مختلف گروههای سیاسی وتحلیلگران ارائه گردیده است. نوشته حاضر سعی در پرداختن به واقعیات فضای سیاسی کردستان در قبل و حین و بعد از انتخابات نموده است .
تحریم انتخاباتی از سوی احزاب اپوزسیون کردی و به نوع دیگر رد صلاحیت های بعضی کاندیداها از سوی دستگاه های نظارتی و اجرایی، فضای پیچیده ای را در بعضی حوزه های انتخابیه منا طق کردستان حاکم کرده بود. تحریم کنندگان بیشتر از هر کسی بر اجماع خود مصر بودند و سی سال تجربه تشکیلاتی و سازمانی خود را درپای یک تصمیم ریسک کردند. هرچند سالهاست که طی یک سنت سیاسی، احزاب اپوزسیون یک خط در میان انتخابات را تحریم کرده اند ولیکن در این دوره به صورت یک پارچه گزینه تحریم را انتخاب کردند حتی در مقابل اعلام مواضع جبهه متحد کرد در تهران، مبنی بر شرکت در انتخابات، تصمیم این جبهه را بباد انتقاد گرفته و آن را نوعی سازش و ناهمگونی با تصمیم متحد قومی تلقی نمودند. وفور وسائل ارتباط جمعی اعم از دیداری و شنیداری و نوشتاری در عرصه رسانه ای کردی اپوزسیون پدیده ای ملموس بوده بطوری که خلاء رسانه ای دراین زمینه احساس نمیشود . در حین انتخابات نیز با استفاده از این ظرفیتهای ارتباطی و رسانه ای تلاشهای زیادی شد که نظریه تحریم به پیکر جامعه کردی القاء گردد. روز جمعه 12 اسفند 90 با نزدیک شدن به پایان وقت قانونی رای گیری، مشخص شد که دم سرد تحریم بر آهن گرم مردم اثری نداشته است. پس از پایان رای گیری و اعلام نتایج اولیه شمارش آراء و آرایش بوجود آمده، عقیم بودن تحلیلها ی متفاوت را اثبات نمود.
فضای عمومی کشور نیز همانند دوره های قبل علاوه بر حضور جبهه های فصلی که فقط در انتخابات ظاهر می گردند، جریانات نو ظهوری از جمله فتنه و انحراف نیز مزید آرایش سیاسی و ترکیب نیروهای فعال در عرصه انتخابات گردیده بودند . با این صف آرائیهای جدید ریزشها و رویشهای جدیدی بوجود آمد. حضور اصلاح طلبان گمنام و با نام در لابلای آرایش جریانات سیاسی نوعی اعتدال و ظهور فضای جدید در عرصه سیاسی کشور را رقم زد. کثرت جریانات اصولگرایی با علائم و مشخصه های گوناگون سپهر جدیدی را در این عرصه به وجود آورد به طوری که جمع بین اصولی و اصلاحی در این رقابت ها میسر گردید . هرچند که این ترتیب نیرویی در قالب جریانات مختلف و هم سو حاکی از نوعی اجتهاد و پویایی جریانات سیاسی کشور می باشد ولیکن خروجی آن را در عملکرد مجلس نهم باید ارزیابی نمود.
انتخابات درمناطق کردستان به دست مردم و با نظارت مجموعه ای دیگر از مردم بدون حادثه ای برگزار گردید . نتایج شمارش در چند شهر شاخص کردستان ازجمله مهاباد و بوکان و سقز و مریوان و پاوه بیانگر مشارکت بیش از 60% مردم بود و بدین ترتیب قلت و کثرت حضور مردم رمز گشایی گردید. اولین نتایج این بود که هیچ امر مطلقی بر اساس تحلیل ها و تصمیمات قبلی وجود نداشته بلکه اراده مردم نسبیت بسیاری از رویداها را ثابت نمود. بر خلاف برخی تحلیل ها، نه همه ردصلاحیت شده ها که مجددا به عرصه رقابتها بازگشتند مورد تائید مردم واقع گردیدند و نه همه تائید صلاحیت شده ها توانستند تا آخر از مردم جواز ورود به بهارستان را دریافت نمایند .
در خصوص مشارکت مردم کردستان تحلیل های متفاوتی صورت گرفته که نقدی بر این تحلیل ها خالی از حسن نخواهد بود . شائبه ها از زمانی شروع شد که بعضا انتظار داشتند مردم نسبت به تحریم جواب مثبت بدهند وقتی مشارکت همگا نی با درصد های رکورد شکنی نمایان شد، تحلیل گران را دچار نوعی سرگیجه سیاسی نمود . به طوری که تا کنون برداشتی صحیح و تجزیه و تحلیلی منطقی و منطبق با واقعیت در سایت ها و رسانه ها ازسوی کارشناسان مجرب دیده نشده است . بعضا حضور مردم در برخی شهرها را به انواع گوناگون تفسیر کرده و ضمن صف بندیهای اهانت آمیز، تصمیم مردم را بر نتابیده اند و بزعم خود انتظار نداشتند مردم در این روز سرد زمستانی و برفی به صفوف انتخابات بپیوندند. بعنوان مثال مداحیهایی که تا این زمان از مردم فهیم مهاباد صورت می گرفت جای خود را به تقسیم بندیهای پوپولیستی و الگاریشی و ساکت و... داد. حضور مردم به دعوت فردی از جنس همین مردم را یک اقدام مهندسی شده انتخاباتی تلقی نمودند. تا قبل از 12 اسفند انتخابات را در بعضی حوزه های انتخابیه از جمله نقده، اشنویه، قروه و ارومیه را یک انتخابات فرمایشی که نتیجه آن از پیش تعیین شده می دانستند. با برنده شدن 3 نفر از کردها از حوزه های اشنویه و نقده، قروه و ارومیه با آراء اکثریت نا کارآمدی برداشتهای کارشناسی نشده راثابت نمود . و یا در حوزه انتخابیه بوکان که دارای شرایط متفاوتی بود، برنده انتخابات با کسب70% آراء رکوردی جدید بنام خود ثبت کرد. دراین شهر پرنشاط، رقابت واقعی دو نامزد رقیب از این حوزه را نمی توان انکار کرد . بر فرض اینکه مهاباد را یک نماینده ردصلاحیت شده مهندسی کرد و مردم را به صحنه آورد، بوکان و اشنویه و نقده، پیرانشهر و سردشت، سقز و بانه ، مریوان قروه دهگلان سنندج وکامیاران و دیواندره را چه کسی به حرکت وادار کرد؟
با این همایش مردمی، کردستان وارد فضا ی جدید سیاسی گردید که شایسته است تحلیلگران بابینشی واقعی آنرا بررسی کنندتا منتج به شناختی واقعی از فضای سیاسی کردستان گردد. متعاقب این واقع نگری و همچنین عملکرد مردم چنین نشان دادکه هرگاه اراده جمعی برمقبولیت فرد یا افرادی به نتیجه رسید، جواب اعتماد رادریافت میکنند اگرچه از جوانبی منع گردیده باشند. همگی براین واقعیت واقف هستند که ماهیت آراء یعنی اعطاء جواز وکالت ازیک حوزه جغرافیایی برای احراز 4 سال کرسی قانون گزاری و نظارت در قوه مقننه جمهوری اسلامی ایران میباشد . موکل با علم و اطلاع از این رویه سیاسی به فرد مورد علاقه خود اقبال نشان داده و آنرا بعنوان معتمد خود بر می گزیند؛ با این وجود یا باید بگوئیم مردم از فعل خود غافلند که اهانت به آنان است و یا باید گفت که این اقدام محصول یک فکر فاعل مختاری است که ناشی از اراده عمومی مردم بوده، که علی رغم همه ملاحظات آمرانه و داهیانه هم چنان مشارکت در سرنوشت خود را بهترین گزینه می دانند.
روز 12 اسفند 1390در کردستان همه چیز دیده می شد غیر از تحریم . این اتفاق جدیدی نبود اما دائره وضوح آن در این دوره و با این حجم تحریمها ازسوی احزاب اپوزسیون معنی دیگری داشت. یکی ازتعابیر آن نشان میدهد مردم کردستان به مرحله ای از رشد و بالندگی سیاسی رسیده اند که خود می توانند راه و سرنوشت خود را تعیین کنند. و شیوه های مطالبات اجتماعی و سیاسی خود را با روشهای قانونی پیگیری نمایند. در حقیقت با این رویداد سیاسی جدید می توان گفت نوعی جریان نو خواهی درون گرایی و درون خیز در جامعه کردستان ایران شکل گرفته که اپوزسیون ازاعتراف بدان اکراه دارد. به تعبیر دیگر مطالبات عمومی جامعه کردستان با مطالبات و اهداف اپوزسیون دو مقوله مجزا از هم می باشد. قرینه این نظریه حضور ملموس رسانه های اپوزسیون در جامعه کردی میباشد که اپوزسیون با استفاده از تمام این ظرفیت و توان رسانه ای که دراختیار داشت نتوانست مردم را نسبت به تحریم قانع کند. آیا این هشدار جدی به جریان اپوزسیون کردی نمی باشد ؟ در این آزمون مشخص شد که روح حاکم بر جامعه کردی ایران با خط کشیهای اپوزسیون فاصله دارد و این زاویه بوجود آمده قابل بازگشت نمی باشد . چون حرکت دینامیکی مردم دارای روحی پویا و هوشمند است. و یا در قرائتی دیگرمیتوان گفت اپوزسیون اطلاعات درستی از داخل کردستان ندارد . اگر اپوزسیون شناخت صحیحی از شرایط کردستان داشت هرگز بصورت یکپارچه انتخابات را که مردم آنرا حق مسلم خود میدانند، تحریم نمی کرد. شاید این هم از پیری اپوزسیون باشد که با روح جوان و نوخواه و سرزندگی جامعه کردی فاصله زیاد گرفته است. با این قرائت می توان گفت مردم کردستان حرکت مکانیکی را در این زمینه نپذیرفته اند، چون اگر چنین بود قطعا دعوت اپوزسیون را نسبت به تحریم می پذیرفتند. ازخصوصیات این جریان نوخواه مردمی درکردستان، درون گرایی آن است و همانند دیگر اقوام ایرانی مطالبات خود را ازدرون ساختار حاکمیت پیگیری مینماید. آحاد جامعه کردی ثابت کردند که اگر کسی را همراه خواسته های خود بدانند علیرغم تمام برخوردهای آمرانه به ندای وجدان اجتماعی هوشمند خود عمل نموده و آنرا اجرایی خواهند نمود؛ کما اینکه در این انتخابات نیز چنین رویکرد مثبتی را در کنار خود احساس کرده و در خیزشی مردمی با اهداف مردم سالاری فصل جدیدی را در پیش روی جامعه کردی و مدیران مناطق کردستان رقم زد. این رویکرد میتواند اقدامی راهبردی درحذف تدریجی نگاه امنیتی به این مناطق باشد؛ اقبال مردم نسبت به چهره های جدید و اکثرا جوان برای احراز پست وکالت مردم دراین انتخابات و عدم پذیرش توصیه های آمرانه اپوزسیون و بعضی جریانات متمول و متمکن داخلی و حتی بی مهری های بعضی سلایق محلی نسبت به تایید صلاحیت افراد مورد قبول بخشهایی از جامعه کردستان نتوانست تاثیری در تصمیمات مدبرانه مردم داشته باشد. بنابراین هر تفسیر غیر واقعی از آراء مردم، جفایی بزرگ در احقاق حقوق انسانی آنان میباشد چرا که در حساسترین شرایط سیاسی معقول ترین راه را برگزیدند.
این انتخاب فضای متفاوت ومتنوعی را در افق چشم انداز کردستان ترسیم نمود و مردم کردستان جایگاه واقعی خود را در ایران تثبیت نمودند. بررسی زوایای مختلف این رویکردمردمی دارای ابعاد گوناگونی است که باید بدان پرداخته شود. وکلایی که دراین آزمون مردمی رای اعتماد حضور در یک دوره چهار ساله قانونگذاری و نظارت در مجلس را ازدست مردم دریافت کردند باید بدانند مردم دراین فضای پیچیده، دشوارترین تصمیم و بهترین طریق را در پیش گرفتند و شایسته است شما نیز این ارادت را باعمل صحیح خود پاسخ دهید. مسولین هم بدانند که این مردم چیزی کم نگذاشتند و شایسته است که بمیزان ارادت مردم به آنها خدمت شود؛ هرچند که در بعضی حوزه های انتخابیه نتایج انتخابات بروفق مراد بعضیها رقم نخورد اما از منظر ملی میتوان این مشارکت را در راستای تثبیت امنیت پایدار و نقطه عطفی درتاریخ همبستگی کردستان ارزیابی نمود.