حزب آزادی و عدالت، بازوی سياسی گروه اخوان المسلمين، که محمد مرسی ریيس جمهوری برکنار شده مصر از اعضای آن است، برکناری مرسی را «کودتای نظامی» توصيف و تاکيد کرده است که در برابر آن مقاومت می‌کند. در همين حال محمد بديع، رهبر اخوان‌المسلمين، بازداشت شد. اين رخداد‌ها پس از آن روی می‌دهد که شامگاه چهارشنبه عبد الفتاح السيسی، وزير دفاع و فرمانده کل نيروهای مصر، پس از جلسه مشورتی با برخی چهره‌های سياسی و دينی، برکناری مرسی از رياست جمهوری و تعليق قانون اساسی را اعلام کرد. اين اقدام‌ها پس از چند روز تظاهرات صد‌ها هزار نفر از مخالفان مرسی در مناطق مختلف با خواست استعفای او صورت گرفته است. ارتش شامگاه دوشنبه ضرب الاجلی ۴۸ ساعته برای رياست جمهوری و گروه‌های سياسی برای دستيابی به توافقی به منظور برون رفت از بحران اعلام کرد. با پايان ضرب الاجل و تغيير نکردن اوضاع، السيسی بر پايه ضرب الاجل خود که گفته بود در صورت نبود توافق، ارتش «نقشه راهی» برای آينده مصر وضع خواهد کرد، مشورت‌های خود را با شخصيت‌های سياسی و دينی اعلام کرد. حاصل اين مشورت‌ها، برکناری مرسی و معرفی عدلی منصور ریيس دادگاه عالی قانون اساسی به عنوان ریيس جمهوری موقت بود.
در بيانيه حزب آزادی و عدالت آمده است که «حزب با قاطعيت روبروی انقلاب نظامی خواهد ايستاد و با اداره فعلی که قدرت را غصب کرده مقابله خواهد کرد. حزب به همراه همه گروه‌ها و نيروهای مخالف کودتا، تلاش خود را برای بازگرداندن مشروعيت به کار خواهد بست و از همه نيروهای مردمی و حزبی می‌خواهد مواضع روشن و قاطع خود را اعلام کنند؛ يا با اراده آزاد ملت هستند يا با کودتای نظامی عليه اراده مردم.»
اين بيانيه افزوده است: «حزب در تمام فعاليت‌های مسالمت آميز در مخالفت با کودتا به همراه مردم و عليه سياست‌های سرکوبگرانه و کشتار برنامه ريزی شده که نيروهای امنيتی عليه تظاهر کنندگان مسالمت آميز اجرا می‌کند و عليه بستن روزنه‌های آزادی نظر که با دستگيری سعد الکتاتنی ریيس حزب و تحت پیگرد قرار دادن شماری از شخصيت‌های آن آغاز شده است، شرکت خواهد کرد.»
در همین حال، محمد بديع رهبر گروه اخوان المسلمين در شهر مطروح واقع در شمال غرب مصر بازداشت و با هليکوپتر به قاهره انتقال داده شد.
پيش از آن دادستانی دستور بازداشت بديع و معاونش خيرت الشاطر را صادر کرده بود. هر دوی آن‌ها به تشويق به قتل تظاهر کنندگان روبروی دفتر اخوان المسلمين در قاهره متهم هستند که شامگاه يکشنبه تظاهر کنندگان به آن يورش بردند.
دعوت ریيس جمهوری موقت از اخوان‌المسلمين
عدلی منصور، ریيس جمهوری موقت مصر، که خطر دو دستگی در جامعه را درک کرده است، پس از سوگند به قانون اساسی از فرصت استفاده کرده و دست آشتی به سوی اخوان‌المسلمين دراز کرد.
منصور به خبرنگاران گفت: «گروه اخوان‌المسلمين بخشی از اين مردم است. از آن‌ها دعوت می‌کنم تا در بنای وطن شرکت کنند. هيچ کس حذف نخواهد شد و اگر اين دعوت را پاسخ گفتند به آن‌ها خوش آمد می‌گويم.»
برکناری مصری يک سال پس از حضور در قدرت، مرحله جديد در مسير تحول دموکراتيک در مصر نا‌آرام پس از سرنگونی نظام محمد حسنی مبارک ریيس جمهور اسبق در دو سال و نيم پيش به شمار می‌آيد.
سازمان ملل متحد و شماری از قدرت‌های بين‌المللی، برکناری مرسی را کودتای نظامی قلمداد نکرده‌اند چرا که اين مسئله می‌تواند منجر به وضع تحريم‌های عليه مصر شود.
ميليون‌ها نفر از مصری‌ها از جمله رهبران ليبرال و شخصيت‌های دينی، دخالت ارتش در بحران و وضع نقشه راهی که می‌تواند به برگزاری انتخابات رياست جمهوری و پارلمانی و همچنين اصلاح قانون بينجامد را تاييد کردند.
مخالفان مرسی او را به عمل نکردن به وعده‌های انقلاب دو سال و نيم پيش و استفاده از قدرت به سود اخوان‌المسلمين متهم می‌کنند. اعتراض‌ها به دليل عمل نشدن وعده‌ها در زمينه‌های اقتصادی، بحران سوخت و برق و ديگر موارد، گسترده شد.
مصر که شمار شهروندانش به ۸۴ ميليون نفر می‌رسد، در سايه شکاف‌های عميق در جامعه بار ديگر خود را در مرکز نگرانی‌های منطقه نا‌آرام در نتيجه جنگ داخلی سوريه يافت.
از زمان برکناری مرسی از قدرت، دستکم ۱۶ نفر در نتيجه درگيری‌های پراکنده در مناطق مختلف این کشور کشته شده‌اند. همچنين شماری از شبکه‌های تلويزيونی هوادار مرسی تعطيل شده‌اند.
مرسی در بازداشت ارتش
خبرگزاری رويترز به نقل از منابعی در ارتش مصر گزارش داده است که محمد مرسی در حال حاضر در يکی از ساختمان‌های وابسته به ارتش نگهداری می‌شود. همچنين تحقيقات قضايی در خصوص اتهام مرسی و ۱۵ تن ديگر از رهبران اسلامگرا در پرونده اهانت به دستگاه قضايی آغاز شده است.
عصام العريان، نايب ریيس حزب آزادی و عدالت، گفته است که اخوان‌المسلمين اين «شکست سياسی» را بررسی خواهد کرد.
العريان در صفحه خود در فيس بوک نوشته است که «همدردی و تمايل» به اخوان‌المسلمين به تدريج آغاز خواهد شد چرا رهبران اسلامگرا «پيش از آنکه فرصت موفقيت بيابند»، سرنگون شدند.
او افزود: «پايان کودتای نظامی پيش از آنکه بعضی‌ها گمان می‌کنند فرا خواهد رسيد.»
از سويی محمد البلتاجی از رهبران اخوان المسلمين «حمل سلاح» توسط اين گروه را بعيد دانست اما گفت گروه‌های ديگری هستند که شايد «برای مقاومت در برابر کودتای نظامی دست به خشونت بزنند.»
دعوت به تظاهرات
هم اينک هواداران و مخالفان مرسی پيروان خود را برای تظاهرات در روز جمعه دعوت کرده‌اند.
جنبش «تمرد» که اعتراض‌های اخير مصر را سازماندهی کرده است، از مصری‌ها خواسته که برای «حمايت از دستاورد‌ها» روز جمعه به خيابان‌ها بيايند.
در مقابل، رسانه‌ها و صفحه‌های وابسته به اخوان‌المسلمين در شبکه‌های اجتماعی، از هواداران خود خواسته‌اند «برای حمايت از مشروعيت قانونی» روز جمعه تظاهرات کنند. حزب سلفی «اصاله» هم در سايت خود، مناطقی در قاهره و ديگر شهر‌ها را برای تجمع در حمايت از مرسی مشخص کرد.
اين در حالی است که «دعوت سلفی» از جوانان اسلامگرا خواست ميدان‌ها را ترک کرده و به خانه‌های خود بروند.
واکنش‌های بين المللی
غرب رويکردی محتاطانه در قبال برکناری مرسی از قدرت اتخاذ کرده است. اين در حالی است که بسياری از کشورهای عربی از اين اقدام استقبال کرده‌اند.
باراک اوباما، ریيس جمهوری امريکا با ابراز نگرانی از آنچه که در مصر پيش آمده، خواستار بازگشت هرچه سريع‌تر روند دموکراتيک به اين کشور شده است.
ژنرال دمپسی، ریيس ستاد مشترک ارتش آمريکا، هم نسبت به عواقب دخالت ارتش در برکناری مرسی از قدرت هشدار داده است.
سازمان ملل متحد اعلام کرده است که از برکناری رزيس جمهورز مصر نگران است اما آن را محکوم نمی‌کند.
اتحاديه اروپا ضمن ابراز نگرانی از اقدام ارتش مصر خواستار بازگشت هرچه سريع‌تر قدرت به غير نظاميان شده ااست.
اين اتحاديه در عين حال تاکيد کرده که کمک‌هايش به مصر طبق روال سابق ادامه خواهد يافت. بريتانيا اوضاع مصر را خطرناک خوانده و گيدو وستروله وزير امور خارجه آلمان هم حوادث مصر را «شکستی خطرناک برای دموکراسی» توصيف کرد.
اندرس فون راسموسن، دبيرکل ناتو نيز گفته است که از اوضاع مصر، احساس «نگرانی عميق» می‌کند.
اتحاديه آفريقا هم اعلام کرد به احتمال زياد عضويت مصر در اين اتحاديه را به حال تعليق در خواهد آورد.
ترکيه نيز «برکناری مرسی توسط ارتش» را «کودتای نظامی غير قابل قبول» دانست.
در مقابل اتحاديه عرب به مردم مصر به خاطر آنچه «دستاورد تاريخی» خواند تبريک گفت و خواهان همکاری جامعه جهانی با تحولات مصر شد.
عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کويت و تشکيلات خودگردان فلسطينی ضمن تبريک به ریيس جمهوری موقت مصر، از ارتش به خاطر آنچه «خارج کردن مصر از دالان تاريک» ناميدند، تبريک گفتند.
قطر اعلام کرده که به نظر مصر احترام می‌گذارد. اما بشار اسد ریيس جمهوری سوريه گفته است که سرنگونی مرسی ناموفق بودن حاکميت اسلام سياسی را نشان می‌دهد.
اسرائيل از هر گونه ابراز خشنودی از سرنگونی مرسی امتناع کرد و تنها به اين مسئله بسنده کرد که معاهده صلح با مصر را لغو نخواهد کرد.
5/07/2013
