در پی اصرار ایران بر بسته شدن پرونده افشای ذرات اورانیوم در سایتهای اعلام نشده خود، سه عضو اروپایی برجام خواستار همکاری بدون تاخیر و توام با حسن نیت جمهوری اسلامی با آژانس بینالمللی انرژی اتمی پیرامون این موضوع شدند.
بریتانیا، فرانسه و آلمان در این بیانیه عنوان کردهاند که با توجه به ناکامی ایران در دستیابی به توافق برای احیای برجام، ما با شرکای بینالمللی خود درباره بهترین راه مواجهه با ادامه توسعه برنامه هستهای ایران و عدم همکاری جمهوری اسلامی با آژانس و توافقات پادمانی، مشورت خواهیم کرد.
سه قدرت اروپایی تاکید کردهاند که برجام به هیچ وجه نمیتواند بهانهای باشد تا ایران از تعهدات الزامآور قانونی خود در رابطه با منع اشاعه تسلیحات هستهای شانه خالی کند و باید درباره منشا اورانیوم پیدا شده در سایتهای خود به آژانس بینالمللی انرژی اتمی توضیح فنی معتبر بدهد.
يکی از اختلافات مهم ايران و آژانس تحقيقات اين نهاد در مورد منشاء مواد هستهای اعلام نشده در سه تاسيسات هستهای است.
ايران در تازه ترين واکنش علنی خود به طرح پيشنهادی اتحاديه اروپا برای احیای برجام گفت آژانس بينالمللی انرژی اتمی بايد «بازرسی با انگيزه سياسی» از برنامههای هستهای اين کشور را متوقف کند.
پس از ۱۶ ماه گفتوگوهای چند جانبه ايران با کشورهای عضو برجام و مذاکرات غير مستقيم با آمريکا، ماه گذشته اتحاديه اروپا متنی نهايی برای احيای اين توافق ارائه کرد.
ايران پس از چند روز به اين پيشنهاد پاسخ داد و در پی پاسخ آمريکا بار ديگر ملاحظات خود را با اتحاديه اروپا که نقش ميانجی را ايفا میکند در ميان گذاشت، اما مقامات آمریکایی میگویند که این پاسخ گامی به عقب بوده است.
اعضای اروپایی برجام نیز در ادامه بیانیه مشترک خود با اشاره به پیشنهاد نهایی اتحادیه اروپا گفتهاند که «متاسفانه ایران ترجیح داده از این فرصت دیپلماتیک حساس استفاده نکرده و بجای آن، به برنامه هستهای خود، فراتر از هر گونه توجیهی برای غیرنظامی بودن آن، ادامه میدهد».
این بیانیه میافزاید در حالی که ما به توافق احیای برجام نزدیک میشدیم، ایران موضوعات غیرمرتبطی را پیش کشیده که مربوط به معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای و توافق پادمانهای منعقد شده با آژانس بینالمللی انرژی اتمی است.
بر اساس این بیانیه، خواسته اخیر ایران برای بسته شدن پرونده پادمانی، تردیدهای جدی را در مورد نیات و تعهد ایران به نتیجه موفقیتآمیز برجام ایجاد میکند و موضع ایران در تضاد با تعهدات الزامآور قانونی آن بوده و چشمانداز احیای برجام را به خطر میاندازد.
سه کشور اروپایی عضو برجام در نهایت به تصویب قطعنامه شورای حکام آژانس با اکثریت آرا علیه ایران در ماه ژوئن به خاطر عدم همکاری با آژانس اشاره کرده و گفتهاند طی سه ماهی که از این اقدام گذشته، ایران هیچ اقدامی انجام نداده است.
١٠/٩/٢٠٢٢