پس از روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا محمد بن سلمان فهمیده که جهت باد تغییر کرده است. او نگران است، زیرا، جو بایدن میخواهد او را تضعیف کند و احتمالاً نگذارد که پس از مرگ پدرش پادشاه عربستان شود. به نوشتۀ فیگارو ملاقات های سّری عربستان و ایران در بغداد با حمایت آمریکا و چین صورت میگیرد که اینک شریک اصلی تجاری ایران و عربستان به شمار میرود.
به گزارش ار اف ای، روزنامۀ فیگارو با اشاره به تغییر لحن ولیعهد عربستان در قبال جمهوری اسلامی ایران نوشته است که پس از روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا محمد بن سلمان فهمیده که جهت باد تغییر کرده است و به همین خاطر ولیعهد عربستان دست دوستی به سوی تهران دراز کرده و خواستار “مناسبات خوب” با ایران شده است.
ژورژ مالبرنو، نویسندۀ مقالۀ فیگارو افزوده است که از زمان روی کار آمدن بایدن، دولت آمریکا نه در پی رویارویی با تهران، بلکه به دنبال مذاکره با ایران برای بازگشت به برجام و تنشزدایی در مناسبات خود با جمهوری اسلامی است. در نتیجۀ این تغییر جهت، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در مصاحبه با تلویزیون این کشور از ایران به عنوان کشور همسایه یاد کرد و گفت که ریاض خواستار مناسبات ویژه و خوب و عاری از هر گونه مشکل و مسئله با ایران است و ریاض چیزی جز رشد ایران و رفاه و آبادانی منطقه نمیخواهد.
به گمان ژورژ مالبرنو علت این تغییر جهت “تغییر دکور در پس پرده است.” فیگارو نوشته است که در ماه مارس گذشته عربستان و ایران مذاکرات مخفیانهای را در بغداد انجام دادند. در این مذاکرات معاون علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، با رئیس سرویسهای اطلاعاتی عربستان، خالد بن علی الحمیدان، ملاقات کرد. به نوشتۀ فیگارو، در این ملاقات، رئیس سرویس های اطلاعاتی امارات متحد عربی، متحد اصلی عربستان در منطقه نیز، حضور داشت و قرار است ملاقات دیگری به زودی با مشارکت بیشتر نخست وزیر عراق، مصطفی الکاضمی، میان نمایندگان سه کشور صورت بپذیرد. به نوشتۀ فیگارو ملاقات های سّری عربستان و ایران در بغداد با حمایت آمریکا و چین صورت گرفته که اینک شریک اصلی تجاری ایران و عربستان به شمار میرود.
فیگارو به نقل از مقامات عراقی که نام شان فاش نشده نوشته است که محمدبن سلمان نگران است، زیرا، جو بایدن میخواهد او را تضعیف کند و احتمالاً نگذارد که پس از مرگ پدرش پادشاه عربستان شود. افزون بر این مقامات سعودی معتقدند که پیشرفت های منطقه از جمله طرح پکن موسوم به “جادۀ ابریشم” نمیتواند بدون نزدیک شدن عربستان و ایران به یکدیگر به سرانجام برسند.
با این حال، به نوشتۀ فیگارو عادی شدن مناسبات عربستان و ایران نیازمند ملاقاتهای بیشتر میان سران دو کشور است و از این منظر رفع تحریمهای آمریکا علیه ایران که در مذاکرات جاری وین مورد بحث و گفتگو است به گمان عربستان میتواند محرک خوبی باشد.
فیگارو تصریح میکند که در مذاکرات بغداد مقامات تهران و ریاض دربارۀ جنگ یمن و شبه نظامیان شیعه طرفدار ایران در عراق نیز گفتگو کردند. به گفتۀ یک مقام عراقی پایان یافتن جنگ یمن از اولویتهای ریاض به شمار میرود و گروههای شبه نظامی وابسته به ایران که از جنوب عراق به سوی عربستان موشک و پهپاد پرتاب میکنند یکی دیگر از نگرانیهای بزرگ ریاض است. مقام عراقی سپس افزوده است : رژیم ایران که زیر بار سنگین تحریمها به حال خفگی افتاده ناگزیر از پذیرش اصول سیاست واقعی است.
بی دلیل نیست که محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجۀ جمهوری اسلامی ایران، در جریان سفر خود به عمان، دیروز چهارشنبه بیست و هشت آوریل در ملاقات با سخنگوی حوثیهای یمن در مسقط حمایت جمهوری اسلامی ایران را از آتش بس در یمن به منظور آغاز مذاکرات برای پایان دادن به جنگ شش ساله در این کشور اعلام کرد.
روزنامۀ فرانسوی زبان “لوریانلوژور” چاپ بیروت نیز در مقالهای مشابه و در توضیح تغییر لحن محمدبن سلمان در قبال ایران نوشته است که “عربستان دیگر قادر به اتخاذ رویکرد مقابله با ایران نیست و برای اتخاذ چنین رویکردی عربستان نیازمند متحدان راهبردی است، در حالی که آمریکای جو بایدن دیگر تمایلی برای ایفای چنین نقشی ندارد.”
“لوریانلوژور” افزوده است : زمانی که عربستان میتوانست چنین رویکردی را اتخاذ کند، دونالد ترامپ مستأجر کاخ سفید بود و سیاست فشار حداکثری خود را علیه ایران در اتحاد با عربستان و امارات اعمال میکرد.
افزون بر این به نوشتۀ روزنامۀ لبنانی بحرانهای ناشی از ویروس کرونا نیز مزید بر علت شدند، به طوری که اکنون شورای همکاری خلیج فارس بر این باور است که دورۀ رویارویی به پایان رسیده و عربستان و دیگر کشورهای عرب عضو این شورا باید مسیر تنش زدایی و مذاکره را در پیش بگیرند.
“لوریانلوژور” می افزاید جنگ یمن که از طریق آن محمدبن سلمان میخواست مانع پیشروی تهران شود اکنون به عامل پیشروی حوثیهای تحت حمایت تهران بدل شده که میکوشند آخرین سنگر مخالفان خود را در مارب فتح کنند در حالی که منظماً عربستان و تأسیسات نفتی این کشور را آماج موشکها و پهپادهای خود قرار میدهند. از نگاه روزنامۀ لبنانی، نزدیکیهای اخیر میان عربستان، از یک طرف، و ترکیه و قطر از طرف دیگر، در همین چارچوب قابل فهم است.
۲۹/۴/۲۰۲۱