نشست فوق‌العاده شورای حکام برای بررسی برنامه هسته‌ای ایران در وین با حضور کارشناسان بین‌المللی و دیپلمات‌ها آغاز به کار کرد. جکی ولکات، نماینده آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی در وین ایران را متهم به اخاذی و باجیگیری کرد. نماینده ایران در سازمان بین‌المللی انرژی اتمی از آمادگی جمهوری اسلامی برای بازگشت به همه تعهداتش در برجام خبر داد اما مشروط برآنکه سایر طرف‌های قرارداد نیز به طور کامل به تعهدات خود عمل کنند.
ایالات متحده آمریکا جمعه ۵ ژوئیه/ ۱۴ تیر از شورای حکام خواست برای بررسی نقض برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) توسط ایران نشست فوق‌العاده‌ای برگزار کند. شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ۳۵ عضو دارد و معمولاً پنج بار در سال تشکیل جلسه می‌دهد. هر یک از اعضا می‌تواند درخواست تشکیل جلسه اضطراری دهد. ایران تاکنون در دو گام در واکنش به عدم اجرای تعهدات بانکی و نفتی کشورهای اروپایی تعهدات خود در برجام را کاهش داده است.
آمریکا
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس جکی ولکات، نماینده آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی در وین در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اقدامات ایران برای کاهش تعهداتش در توافق هسته‌ای را «باج‌خواهی» نامید:
«توسعه برنامه هسته‌ای ایران، تلاشی روشن برای اخاذی از جامعه بین‌الملل است. خطرپذیری و تاکتیک‌های باج‌خواهی، سبب کاهش تحریم‌ها نخواهد شد.»
ولکات گفت ایران هیچ دلیل معتبری برای کاهش تعهداتش در توافق هسته‌ای ندارد. نماینده آمریکا از ایران خواست فوراً برنامه هسته‌ای خود را به عقب بازگرداند.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا چهارشنبه ۱۰ ژوئیه/ ۱۹ تیر همزمان با برگزاری نشست فوق‌العاده شورای حکام با انتشار پیامی در توییتر ایران را به غنی‌سازی محرمانه اورانیوم متهم کرد. ترامپ نوشت:
«ایران مدت‌ها به صورت مخفیانه و در نقض کامل توافق ۱۵۰ میلیارد دلاری وحشتناک جان کری و دولت اوباما غنی‌سازی کرده است. به این فکر کنید که این توافق باید در زمان کوتاهی به هم بخورد. تحریم‌ها به زودی به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد.»
تروئیکای اروپا
سه قدرت اروپایی، بریتانیا، فرانسه و آلمان با قرائت بیانیه مشترکی از «عدم پایبندی ایران به برجام و اقدامات آتی جمهوری اسلامی در خصوص کاهش تعهداتش در توافق هسته‌ای» عمیقاً اظهار نگرانی کردند.
این سه کشور اروپایی اعلام کردند که همچنان به توافق هسته‌ای پایبندند اما حمایت آنان از برجام به اجرای کامل تعهدات ایران بستگی دارد.
سه قدرت اروپایی خواهان تغییر رویه ایران شدند و از جمهوری اسلامی خواستند از اقداماتی که به تضعیف بیشتر برنامه جامع اقدام متشرک بینجامد خودداری کند. آن‌ها خواهان تشکیل جلسه اضطراری مشترکی برای بررسی کاهش تعهدات ایران در برجام شدند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چهارشنبه ۱۰ ژوئیه/ ۱۹ تیر در گزارشی به شورای حکام اعلام کرد که خلوص غنی‌سازی اورانیوم ایران از ۳,۶۷ درصد که در توافق هسته‌ای مقرر شده، به ۴,۵ درصد افزایش یافته است. بر اساس این گزارش، میزان ذخایر اورانیوم با غنای پایین ایران به ۲۱۳,۵ کیلوگرم (حدود ۳۱۶ کیلوگرم UF6) رسیده است. بر اساس توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، سقف ذخایر اورانیوم با غنای پایین ایران ۲۰۲,۵ کیلوگرم تعیین شده. در گزارش پیشین آژانس که ۱۰ روز قبل با اجرای اولین گام کاهش تعهد ایران منتشر شد، این رقم ۲۰۵ کیلوگرم بود.
روسیه
میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با قرائت بیانیه‌ای از اعضای شورای حکام خواست که عدم پایبندی آمریکا به برجام را محکوم کنند. اولیانوف در بیانیه خود گفت:
«هدف توافق هسته‌ای، تنها رفع مسئله هسته‌ای ایران نبوده و برای عادی‌سازی روابط اقتصادی و تجاری با ایران منعقد شده است. ایران می‌بایست تنها در قبال برداشته شدن تحریم‌ها، برنامه هسته‌ای خود را صلح‌آمیز نگه دارد.»
نماینده دائم روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ادامه این بیانیه یادآوری کرد:
«حفظ یک‌طرفه توافق بسیار سخت است. سیاست آمریکا در خصوص فلج کردن اقتصاد ایران، تأثیر منفی بر بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران گذاشته است.»
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران قبل از آغاز نشست فوق‌العاده شورای حکام با انتشار پیامی در توییتر نوشت که ایران به طور کامل به برجام پایبند بوده و کاهش تعهدات ایران بر اساس بند ۳۶ این توافق قانونی است.
ایران
کاظم غریب‌آبادی، نماینده ایران در سازمان بین‌المللی انرژی اتمی با قرائت بیانیه‌ای از آمادگی ایران برای بازگشت به همه تعهداتش در برجام خبر داد اما مشروط برآنکه سایر طرف‌های قرارداد نیز به طور کامل به تعهدات خود عمل کنند. غریب‌آبادی در این بیانیه گفت:
«به اعضای اروپایی برجام و اتحادیه اروپا توصیه می کنیم تا به جای ابراز نگرانی از اقدامات ایران برای اعاده تعادل به برجام، از اقدامات آمریکا ابراز نگرانی کنند.»
نماینده ایران در سازمان بین‌المللی انرژی اتمی در ادامه این بیانیه افزود:
«جمهوری اسلامی ایران مصمم است تا حمایت خود از برجام را با حسن نیت و در جوی سازنده تا زمانی که همه طرف‌ها به طور کامل تعهداتشان را رعایت می کنند، ادامه دهد. جمهوری اسلامی ایران آماده است تا اجرای کامل برجام را متناسب با اجرای تعهدات توسط همه طرفین حاضر در برجام و آنهایی که در کمیسیون مشترک از هشتم می ۲۰۱۸ (مربوط به خروج یکجانبه آمریکا از توافق) اتخاذ شد را از سر بگیرد.»
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران چند ساعت قبل از آغاز نشست فوق‌العاده شورای حکام در دیدار و گفت‌وگو با امانوئل بن، نماینده رئیس جمهوری فرانسه گفت:
« با توجه به عدم استفاده اروپا از فرصت یک ساله اجرای تعهدات یک طرفه از سوی ایران، تصمیم قاطع کشور ما اجرای تعهدات، متناسب با اقدام متقابل طرف‌های دیگر است و زمان انجام اقدامات یک طرفه به پایان رسیده است.»
بهروز کمالوندی، معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی بعد از ظهر امروز (چهارشنبه) اعلام کرد که چنانچه اتحادیه اروپا به تعهدات بانکی و نفتی خود عمل نکند، از ۱۲ شب ۱۶ تیر به بعد ایران در گام سوم غنی‌سازی ۲۰ درصد و سپس ۶۰ و ۹۰ درصد را آغاز خواهد کرد.
کاظم غریب‌آبادی، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چهارشنبه در گفت‌وگو با روزنامه آلمانی «دی‌تسایت» گفت:
«کارهایی که ما می‌کنیم فقط یک هدف دارند: می‌خواهیم توافق هسته‌ای را حفظ کنیم. در صورتی که همه شریکان ما در توافق به تعهداتشان عمل کنند، همه اقدامات ما را ظرف یک ساعت می‌توان به عقب برگرداند.»
12/7/2019
