چهارده سال از تاسیس اولین سازمان حقوق بشری در کردستان ایران گذشت.

امروز بیستم فروردین‌ماه، سالروز تاسیس سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان می‌باشد و دبیرخانه این سازمان با تبریک این روز به مردم کردستان و دوستداران و اعضای سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان، رهایی و نجات مردم کُرد از ظلم و سلطه دیکتاتورها و فاشیست‌ها و ستمکاران منطقه‌ای و جهانی، آزادی و صلح و حقوق بشر را برای تمامی انسان‌ها و کل بشریت آرزو می‌کند.

سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان در ۲۰ فروردین ماه ۱۳۸۴ برابر با ۹ آوریل ۲۰۰۵ در کردستان ایران با مرکزیت تهران پایتخت ایران اعلام موجودیت نمود و از همان تاریخ شروع به فعالیت کرده‌ است. محمدصدیق کبودوند از مؤسسین برجسته "سازمان اتحاد برای دموکراسی در ایران" و مدیرمسئول و سردبیر هفته‌نامه "پیام مردم" همراه با همفکران خود و تعدادی از فعالان مدنی و روزنامه‌نگاری کُرد در کردستان، این سازمان را بنا نهاده ‌است. سازمان حقوق بشر کردستان با نام اختصاری RMMK، در اسناد و اساسنامه و در بیانیه‌های رسمی خود هم‌زمان از دو نام و عنوان "سازمان حقوق بشر کردستان "و "سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان" استفاده می‌کند.

این سازمان، "تأمین و تضمین حقوق مدنی و سیاسی، حقوق اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی، حقوق جمعی شامل حق صلح، حق توسعه، حق داشتن محیط زیست مطلوب و حق تعیین سرنوشت" را از اهداف اصلی و کلی خود می‌داند.

سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان طی چهارده سال اخیر همواره بر "الغای مجازات اعدام، منع هرگونه شکنجه، حمایت از آزادی زندانیان سیاسی و عقیدتی، حمایت از آزادی بیان و منع تبعیض و نابرابری میان زنان با مردان" تاکید داشته است.

سازمان حقوق بشر کردستان از همان تاریخ تأسیس خود، با دایر کردن کلاس‌های آموزشی حقوق بشر، جمع‌آوری اخبار و گزارش‌های مربوط به نقض حقوق بشر، برگزاری سمینار و کنفرانس‌های مربوط به حقوق بشر، انجام مصاحبه و گفتگوهای رسانه‌ای و رادیو تلویزیونی، صدور بیانیه‌ها و اعلامیه‌ها، راه‌اندازی کمپین‌های حمایتی از زندانیان و قربانیان نقض حقوق بشر، کمپین‌های علیه سنگسار و احکام صادره علیه زنان، گزارش موارد خودسوزی و خودکشی زنان، گزارش موارد خشونت علیه زنان و کودکان، گزارش‌های دوره‌ای حقوق بشر و نقض آن فعالیت‌های خود را در کردستان ایران آغاز نمود.

سازمان حقوق بشر کردستان در همان سال اول فعالیت خود، شبکه‌ای خبری به نام "خبرگزاری دیده‌بان حقوق بشر کردستان" را بنا نهاد. این شبکه خبری در سال‌های نخست فعالیت و در دوران قبل از برخورد قضایی و امنیتی با سازمان اخبار مربوط به حقوق بشر و نقض آن را در کردستان، به شکلی گسترده منعکس و پوشش می‌داد.

سازمان حقوق بشر کردستان در دوره آغازین فعالیت به مدت ۲ سال و نیم فارغ از برخورد سخت امنیتی و قضایی دولت جمهوری اسلامی ایران، توانست با گسترش دامنه فعالیت‌های خود به عنوان نهاد مدنی مستقل و توانمند کُرد در ایران ظهور نماید. اما با آغاز سال سوم فعالیت، دستگاه‌های امنیتی و قضایی دولتی شروع به برخورد با این سازمان کردند. در دهم تیرماه ۱۳۸۶ مأموران وزرات اطلاعات و دادستانی تهران با مراجعه به دفتر کار محمدصدیق کبودوند رئیس این سازمان در تهران، او را بازداشت کردند. البته پیش از این واقعه با تعدادی از اعضای این سازمان از جمله سامان رسول‌پور، اجلال قوامی، شیرکو جهانی، هیمن محمودی، نوید فتحی، سروه کامکار، زینب بایزیدی، غفور محمدی و دیگران با اتهاماتی سوای داشتن عضویت در این سازمان و تحت عناوین مختلف اتهامی، برخورد شده بود.

دادگاه انقلاب اسلامی تهران یک سال پس از بازداشت و زندانی شدن محمدصدیق کبودوند، وی را به اتهام برهم زدن امنیت کشور و اقدام بر علیه امنیت ملی از طریق تشکیل و اداره سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان به ده سال حبس تعزیری و از بابت ارتباط با کوفی عنان دبیرکل سازمان ملل متحد و ارتباط با سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشر به یک سال حبس، مجموعاً به ۱۱ سال زندان محکوم کرد که دادگاه تجدیدنظر نیز با تأیید حکم اولیه مدت ده حبس را تأیید کرد. کبودوند با تحمل این کیفر و اتمام آن در ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۳۹۶ پس از ده سال و سه روز از زندان آزاد شد.

محمدصدیق کبودوند بنیانگذار سازمان حقوق بشر کردستان، که حبس ده ساله خود را در اردیبهشت ماه سال قبل به پایان رساند، هم اکنون نیز در حال تحمل مجازات‌های تبعی محکومیت ده ساله است‌. مجازات‌های تبعی وی با استناد به حکم دادگاه انقلاب و قانون مجازات اسلامی از تاریح آزادی وی آغاز شده است. این محکومیت شامل مجموعه‌ای از مجازات‌ها و ممنوعیت‌ها و محرومیت‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است. حداقل این مجازات‌ها برای برخی از حقوق وی حداقل ۳ سال و ممنوعیت‌ها در مواردی دائمی و ابدی است. بطور مثال کبودوند برای مدت حداقل سه سال پس از آزادی از زندان، اجازه مشارکت در فعالیتهای متشکل سیاسی، مدنی و اجتماعی و تشکیلاتی ندارد. در همین مدت با ممنوعیت از فعالیت روزنامه نگاری مجاز به انتشار هیچ نشریه عمومی و یا روزنامه‌ای نمی‌باشد. کلیه مجوزها و پروانه‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی موجود به نام کبودوند لغو و باطل است و با توجه به تحصیلات وی در رشته‌های حقوق و مدیریت و حسابرسی، برای مدت حداقل سه سال ممنوع از دریافت پروانه فعالیت حقوقی، حسابرسی و حسابداری و مدیریتی است و اجازه فعالیت عمومی ندارد. در زمینه‌های اقتصادی و شغلی نیز طبق قانون و حکم دادگاه مجاز به تاسیس و راه اندازی شرکت و موسسه حرفه‌ای و آموزشی و عمومی و مالی و تجاری برای مدت حداقل سه سال از تاریخ آزادی زندان نمی‌باشد.

به پاس تلاش و کوشش در دفاع و حمایت از حقوق بشر و قدردانی جهانی از کوشش‌های محمدصدیق کبودوند رئیس سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان، جوایزی به وی اهدا شده ‌است. جایزه هلمن-همت از سوی دیده‌بان جهانی حقوق بشر، جایزه روزنامه‌نگار بین‌المللی سال بریتانیا، جایزه مرکز بین‌المللی حقوق بشر کانادا، اهدا عضویت افتخاری از سوی انجمن جهانی پن، انجمن قلم اتریش، انجمن قلم سوئد، انجمن قلم سیدنی استرالیا و انجمن قلم کاتالا از جمله این جوائز است. محمدصدیق کبودوند هم چنین از سوی چند حزب سوئدی و نروژی و تعدادی از فعالان منطقه و جهان در چندین دوره از جمله در سال ۲۰۱۱، ٢٠١٣ و ٢٠١٧ کاندیدای دریافت جایزه صلح نوبل شده است.

سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان، با قید موکد " کردستان" و با عنوان "سازمان حقوق بشر کردستان" عضو مجموعه سازمان‌ها و نهادهای غیردولتی آسیا و اقیانوسیه است.

سازمان حقوق بشر کردستان اولین نهاد حقوق بشری کُردی و مستقل در روژهلات کردستان است. این سازمان به رغم سابقه فعالیت‌های گسترده و دارا بودن اعتبار و استقلال و نیز برخورداری از اعتبار معنوی محمدصدیق کبودوند، پدر حقوق بشر کردستان، فعالیت‌های آن در سال‌های اخیر به ویژه در عرصه گزارشگری رو به کاهش نهاده و صرفاً بر صدور بیانیه‌ها متمرکز گردیده ‌است.

پس از برخوردهای امنیتی و قضایی دولت ایران با موجودیت اولین تشکل حقوق بشری کردستان، تعدادی از اعضای شناخته شده این سازمان از کشور خارج شده‌اند، برای اداره و بازسازی سازمان، پس از آزادی محمدصدیق کبودوند رئیس زندانی آن در اردیبهشت ماه ۱۳۹۶، شورای مدیریت تشکیل گردیده و از تاریخ یاد شده مدیریت اداره این سازمان را برعهده گرفته‌است. با این حال تا تاریخ تنظیم این گزارش، هیچ یک از اقدامات و یا برنامه‌های در شرف انجام شورای مدیریت سازمان حقوق بشر کردستان اعلام نشده است.

10/4/2018