دشمن دشمن من، دوست من است
در هنگامه اوج گرفتن تنشها میان عربستان سعودی و ایران، دو کشور همچنان از نفوذ خود در منطقه برای جنگ نیابتی استفاده میکنند. این بار، از آنجا که ایران و بازوی قدرتمندش در لبنان، یعنی حزبالله هر دو از دشمنان و رقبای اصلی عربستان و اسرائیل به شمار میروند، منافع حکومت سعودی و دولت تلآویو برای رویارویی با این دشمن مشترک بیش از هر زمان دیگری در یک راستا قرار گرفته است.
استعفای اخیر سعد حریری از سمت نخست وزیری لبنان به معنی دعوت ریاض از اسرائیل برای از میان بردن حزب الله به نیابت از عربستان سعودی است و ناظران این رویداد را در واقع به عنوان اعلان جنگ عربستان علیه حزب الله لبنان، یعنی همان دشمن مشترک اسرائیل و عربستان قلمداد میکنند.
فرصتی دیگر برای حذف حزبالله؟
اسرائیل همواره از آمادگی و توان کافی برای کنش تازه در منطقه برخوردار بوده است و اکنون عربستان میکوشد تا از نیروی بالقوه این کشور همپیمان خود در جهت تغییر آن دسته از واقعیتهای منطقه که خوشایند و در جهت منافعش نیست، استفاده کند.
ارن زینگر، تحلیلگر سیاسی شبکه ۲ تلویزیون اسرائیل، فاش کرد که در جریان جنگ دوم لبنان یا همان جنگ ۳۳ روزه در تابستان ۱۳۸۵ که اسرائیل بخشهایی از لبنان را اشغال کرده بود، منابعی در دولت اسرائیل به نامههای دریافت شده از چندین کشور عربی اشاره کردند که از اسرائیل خواسته بودند تا حملات خود را علیه لبنان به شدت تشدید و کار حزبالله را یکسره کند.
در آن زمان دولت اسرائیل انتشار اطلاعات در مورد این کشورها را به شدت کنترل میکرد، اما امروز همه میدانند که عربستان سعودی یکی از کشورهایی است که به تصمیمگیرندگان در تل آویو فشار آورد تا ضربه شدیدی به حزب الله وارد کند. حتی امروز به نظر میرسد که عربستان همچنان آرزوی محو حزبالله به دست اسرائیل را در سر میپروراند.
دشواری نبرد برای اسرائیل
زینگر در عین حال خاطر نشان کرد که به نظر او، اسرائیل بدون دلیل جنگی را در جبهه شمالی آغاز نخواهد کرد زیرا درگیر شدن در چنین نبردی آسان نخواهد بود و هزینههای زیادی خواهد داشت. بنابراین برآورده کردن آرزوی عربستان از این طریق فعلا عملی نخواهد بود.
از سوی دیگر آمریکا در شرایط حاضر خیال افزایش کمک نظامی به اسرائیل برای محافظت از این کشور در برابر موشکهای دوربرد حزبالله را ندارد. بنابراین سازمانهای امنیتی اسرائیل آگاه هستند که هرگونه درگیری احتمالی با حزبالله دشوار خواهد بود.
لابی دیپلماتیک اسرائیل به نفع عربستان
اخبار دیگری که اخیرا از منابع دیپلماتیک درز کرده حاکی از آن است که دولت تل آویو از سفرای خود در کشورهای دیگر خواسته تا با نمایندگان کشور میزبان خود لابی کرده و ضمن حمایت از سیاست دولت عربستان در جهت ایجاد بیثباتی در لبنان گام بردارند. بدین ترتیب، این نخستین بار است که شایعات موجود در مورد تبانی اسرائیل و عربستان برای بر هم زدن ثبات در لبنان تأئید میشود.
کانال ۱۰ تلویزیون اسرائیل هفته گذشته گزارش داد وزارت امور خارجه اسرائیل این دستور را به وسیله تلگرام دیپلماتیک به سفرای خود فرستاده و از دیپلماتها خواسته است که در مورد نقش ایران و حزبالله در «خرابکاری در منطقه» تبلیغ کنند.
این دستور دقیقا با اتهاماتی که ریاض در روزهای اخیر علیه تهران و گروه مقاومت لبنان داشت، منطبق است.
به دیپلماتهای اسرائیلی در پایتختهای جهان همچنین گفته شده است که از «بالاترین مقامات» در کشورهای میزبان خود درخواست تجدیدنظر برای خروج حزبالله از دولت لبنان را مطرح کنند.
احتمالا نتانیاهو انتظار لو رفتن این پیام دیپلماتیک محرمانه دولت خود را داشته است زیرا او میخواهد به عربستان نشان دهد که اسرائیل روابط ویژهای با کشورهای غربی دارد و میتواند به پیشبرد اهداف سیاسی ریاض در برابر ایران و حزبالله که خودش هم در آن سهیم است، کمک کند.
درگیری خطرناک
اما برخی معتقدند که اسرائیل میتواند عربستان سعودی را به سمت یک رویارویی غیر ضروری و خطرناک با حزبالله همسو با تلاش بلندپروازانهاش برای تغییر موازنه در منطقه سوق دهد.
دانیل شاپیرو، سفیر سابق آمریکا در اسرائیل، نیز در هفته گذشته گفته بود که سعودیها پس از ناکامی در سرنگونی بشار اسد، رئیس جمهور سوریه سعی دارند میدان جنگ را از سوریه به لبنان منتقل کنند.
سپتامبر گذشته ارتش اسرائیل بزرگترین رزمایش نظامی خود در ۲۰ سال گذشته را در نزدیکی مرزهای شمالی خود انجام داد که در واقع میتواند گونهای شبیهسازی حمله به لبنان محسوب شود.
با این حال، حزبالله هم میگوید که به دهها هزار راکت و موشک مسلح است. این ادعا تاثیر بازدارندهای بر بمباران و تهاجم اسرائیل به لبنان در سال ۲۰۰۶ داشت.
عربستان چه نیازی به اسرائیل دارد؟
اسرائیل و عربستان سعودی علاقهمندند که در یک همپیمانی نانوشته با یکدیگر، از این پس توجه خود را به جای سوریه به لبنان و به صورت غیرمستقیم به ایران معطوف کنند.
عربستان در سوریه و یمن درگیر جنگ نیابتی با ایران است و اکنون برای برتری یافتن در این نبرد به یک متحد با قدرت نظامی و دیپلماتیک مانند اسرائیل نیاز دارد. چهره اسرائیل نسبت به عربستان نزد اروپا و آمریکا موجهتر است و مقامهای این کشور در کنگره آمریکا نیز نفوذ بیشتری دارند.
شاید کمی عجیب به نظر برسد، ولی به این ترتیب و با وجود نیاز عربستان به همکاری تلآویو، و نیز در شرایطی که عربستان سعودی حتی نتوانسته است شورشیان حوثی در یمن را شکست دهد، باید اذعان کرد که اسرائیل عملا دارد رهبری کشورهای سنی را در مواجهه با شیعیان به رهبری ایران در دست میگیرد.
11/11/2017