آنچه که به عنوان ديپلماسی عمومی يا ديپلماسی مردمی شناخته میشود، با يک جمله در روز پنجشنبه، ۱۴ شهريور، آن هم در فضای مجازی تبلور يافت: «روش هشانا مبارک!»
اين جملهای بود که محمد جواد ظريف وزير امور خارجه ايران به مناسبت آغاز سال نو يهوديان، در صفحه توئيتر خود نوشت و واکنشهای گوناگونی بر انگيخت. از آن جمله گفت و شنودی که بين وزير امور خارجه ايران با دختر يکی از قانونگذاران ارشد آمريکايی شکل گرفت.
صفحه توييتر وزير امور خارجه ايران که به نوشته خود در صفحه فيس بوکش آنچنان فعال نبوده، و بنا داشت آن را بيشتر برای مخاطبان انگليسی زبان فعال کند، روز پنجشنبه رفت و آمد زيادی داشت.
محمد جواد ظريف که اين روزها مشغول مواجهه با بحران سوريه است، حدود ساعت شش صبح پنجشنبه، مخاطبان توييتر خود را به صفحه فيسبوکش، و نظراتش درباره سوريه ارجاع داد. نوشتهای به زبان انگليسی که ظريف از مخالفت صريح با سلاحهای شيميايی و در عين حال نظامیگری میگفت.
يک مخاطب توييتر خطا به او نوشت که آيا اين مخالفت شامل حمله هستهای به اسراييل هم میشود. آقای ظريف در پاسخ میگويد: «ايران سلاح هستهای ندارد، بلکه آنها (يعنی اسراييلیها) سلاح هستهای دارند.»
ساعاتی بعد، نوشتهای تازه از محمد جواد ظريف روی صفحه توئيترش نقش بست. او با نوشتن «روش هشانا مبارک!» سال نو يهودی را تبريک گفت. ساعاتی پيش از اين، يک حساب توئيتری منسوب به حسن روحانی هم سال نو يهوديان را تبريک گفت که رسانههای بين المللی از آن ابراز شگفتی کردند.
البته محمد رضا صادق از مشاوران حسن روحانی در اين زمينه به خبرگزاری فارس گفت هر خبری درباره حسن روحانی که رسميت داشته باشد از سوی دفتر رييس جمهوری منتشر میشود و حسن روحانی حساب توئيتر ندارد.
با اين تکذيب تلويحی بود که مخاطبان شبکههای اجتماعی درباره صحت و سقم نوشته وزير امور خارجه ايران و پيام تبريک وی تامل کردند. اما يک نفر به آن پاسخ داد؛ دختر نانسی پلوسی، رهبر حزب دمکرات در مجلس نمايندگان آمريکا.
کريستين پلوسی در پاسخ به پيام تبريک محمد جواد ظريف با تشکر از وی نوشت که سال نو يهوديان در صورتی دلچسبتر خواهد شد که ايران دست از انکار هولوکاست بردارد. ده ساعتی طول کشيد، و محمد جواد ظريف، پاسخ اين توييت را اينگونه داد: « ايران هرگز هولوکاست را انکار نکرده است. مردی که تصور میشد هولوکاست را انکار کرده، اکنون رفته است». جملهای که تا لحظه نگارش اين گزارش بيش از ۳۳۰ بار باز توئيت شد.
از ميان کسانی که اين جمله را بار ديگر به اشتراک گذاشتند، افراد ايرانی، آمريکايی و اسراييلی و حتی بازيگر و فعال اجتماعی مشهوری چون ميا فارو ديده میشوند.
توئيتر که تنها میتوان با ۱۴۰ حرف پيام را به مخاطب رساند، حال مورد توجه همگان واقع شد. ابتدا کريستين امانپور خبرنگار ايرانی آمريکايی سی ان ان در صفحه فيس بوک خود نوشت که تاييديه وزير امور خارجه ايران درباره نوشتههای توئيتریاش را دريافت کرده است.
پس از آن خبرگزاری تسنيم، در پايان يک هفته کاری شلوغ برای محمد جواد ظريف به سراغ او رفت. ظريف هم در پاسخ به سوالاتی درباره نوشتهاش گفت که صهيونيسم پديدهای جدای از يهوديت است و در عين حال گفت ايران همواره هر نوع کشتار انسانها را محکوم میکند و در حالی که کشتار و سرکوب فلسطينیها را محکوم میکند کشتار يهودیها توسط نازیها را هم محکوم کرده است.
او اينگونه بر فعاليت خود در شبکههای اجتماعی صحه گذاشت. فعاليت او در اين عرصه، پای ساير اعضای دولت حسن روحانی را هم به اين شبکهها باز کرده و هر روز بر تعداد آنها افزوده میشود. از معاون رييس جمهوری گرفته تا وزير نفت و اولين سخنگوی زن وزارت امور خارجه ايران به فيسبوک میپيوندند تا کمی از ديوار بلند ميان مردم و زندگی حرفهای دولتمردان ايران کاسته شود.
مقامهای دولتی ايران در حالی به شبکههای اجتماعی چون فيسبوک و توئيتر وارد میشوند که هنوز کاربران عادی ايرانی برای ورود به آنها بايد دست به دامن فيلترشکن شوند.
6/9/2013